De advocaat dient alerter te zijn
Naar aanleiding van de behandeling van een erfenisbetwisting werd het mijlpaalarrest van het Hof van Cassatie van 26 oktober 2017 bekomen. Kort samengevat, is de lering van dit arrest dat de verjaring van vorderingen gelinkt aan de vereffening-verdeling enkel kan worden gestuit via een vordering in rechte. Deze leer werd bevestigd bij arrest van het Hof van Cassatie van 1 februari 2018 waarbij werd verduidelijkt dat formele briefwisseling bij de notaris-vereffenaar daartoe niet volstaat.
De rechter heeft meer werk, de notaris minder
Deze tot op heden in de doctrine fel onderbelichte rechtspraak heeft ons aangezet tot reflectie.
Dit heeft geleid tot een historisch onderzoek van de ‘sluisbepaling’ tussen de rechterlijke macht en de notaris-vereffenaar, meer bepaald art. 1209 Ger. W.
Deze historische analyse is uiteindelijk wat ontnuchterend gebleken voor elke (rechtgeaarde) visie die het ‘poolen’ van de werkzaamheden van vereffening en verdeling en alle betwistingen die er een invloed op hebben, voorstaat.
Gelet op de historische totstandkoming en de ratio legis van art. 1209 Ger. W. menen wij immers dat de werkzaamheden van de notaris-vereffenaar eerder van beperkte aard zijn en dat de lege lata algemeen de rechterlijke macht aan zet is, tenzij uitdrukkelijk anders bepaald.
Dit leidt dan tot het wellicht eerder ongewenste maar niettemin onzes inziens dwingende resultaat dat er een belangrijke verschuiving is van het takenpakket van de notaris-vereffenaar richting de rechterlijke macht (weliswaar in strijd met de heersende visie in de rechtsleer op vandaag). De heersende leer gaat vandaag immers uit van een ‘aanzuigeffect’ van de vereffening-verdeling richting de notaris-vereffenaar. Onzes inziens is dit, gelet op de ontstaansgeschiedenis van art. 1209 Ger.W., niet vol te houden.
Beide topics hebben wij doorspekt met rechtspraak en toegelicht aan de hand van concrete toepassingsgevallen en casussen.
Wij begrijpen dat onze analyse mogelijk niet wenselijk is of zelfs niet is gewenst (hetgeen wij aan den lijve mochten ondervinden bij een redactie van een gerenommeerd tijdschrift). Wij hebben vervolgens beslist om onze bijdrage zelf publiek te maken via onze website.
Mogelijks kan deze bijdrage zelfs wat aanvoelen als het coronavirus. Niemand wil ermee te maken hebben, maar velen worden ermee geconfronteerd.
Wij wensen jullie desondanks veel leesplezier en kijken alvast uit naar de commentaren!
Guillaume Deknudt (deknudt@deknudtnelis.be)
Evy Dhaene (dhaene@deknudtnelis.be)
